Microsoft word - ir eenheden v-1-1-2.doc

Versienummer
Implementatierichtlijn
Eenheden
IR V-1-1-2
Deze implementatierichtlijn beschrijft hoe diverse
hoeveelheden/eenheden bij één artikel in de G-Standaard
in software voor de openbare apotheek, voorschrijver en
ziekenhuisapotheek met elkaar verbonden kunnen
worden.
Zie www.z-index.nl, G-Standaard voor de laatste versie
van deze implementatierichtlijnen en wijzigingen ten
opzichte van eerdere versies.

Bij vragen naar aanleiding van deze implementatie
richtlijnen kunt u contact opnemen met Eric Verheijen
(eric.verheijen@z-index.nl).
Versienummer
Inleiding
Welke gerelateerde onderwerpen worden niet in deze implementatierichtlijn beschreven. 3 Achtergrond informatie over elementen in het bestand
Een voorbeeld van de huidige complexiteit (zonder gebruik van deze nieuwe bestanden) 4 Veel voorkomende problemen bij gebruik van eenheden De beschrijving van de bestanden
Implementatie van de bestanden
Het implementatieprocessen voor het omrekenen van eenheden Aanvullende belangrijke informatie
Aandachtspunten voor specifieke gebruiksadviezen zoals “in beide”, “bij pijn” en Omrekening voor mega- , milli- en micro- aanduidingen: Omrekening gewicht naar vloeistof en andersom (mbv het soortelijk gew.: HPSGEW) Overzicht aanpassingen per versienummer
Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
1 Inleiding
1.1 Begrippen
GPK-basiseenheid
De GPK-basiseenheid is grofweg de eenheid van de farmaceutische vorm, (Eenheid bij doserings-
bv ‘ml’ in geval van vloeistoffen, ‘stuk’ in geval van vaste toedieningsvormen controle)
zoals tabletten. De doseringscontrole is gebaseerd op de GPK-basiseenheid. De GPK-basiseenheid is te vinden in het generieke bestand (BST711T onder Verpakkingseenheid
De eenheid van de verpakking kan identiek zijn met de GPK-eenheid (bv Stuks), maar hoeft dit niet (bv 1 stuks (flesje) van 100ml). De eenheid van de verpakking is in de G-Standaard terug te vinden in bestand BST31T onder Voorschrijfeenheid
Deze eenheid is de eenheid, waarin de voorschrijver een product voorschrijft. De voorschrijfeenheid is eigenlijk een verzameling van diverse verpakkingseenheden (bv stuk), GPK-eenheden (bv mg, ml, en ook stuk), farmaceutische vormen (tablet, capsule) als enkele andere eenheden, welke meestal het gevolg zijn van het hulpmiddel bij gebruik (druppel of theelepel). Elk van deze voorschrijfeenheden kan in de G-Standaard omgezet worden naar een GPK-basiseenheid en naar een verpakkingseenheid. GPK, PRK, HPK:
De G-Standaard heeft een ‘ruggengraat’ die bestaat uit meerdere, hiërarchische niveaus, waaronder het generiekniveau (GPK), het voorschrijf- niveau (PRK) en het handelsproductniveau (HPK). Op ieder niveau worden gegevens van een product bijgehouden. Zie voor meer informatie: ‘De
ruggengraat van de G-Standaard’ op www.z-index.nl.
Het doel van dit bestand is om de voorschrijver/aanschrijver zoveel mogelijk de vrijheid te geven voor het gebruik van de gewenste eenheid, zodat doseringscontrole, duurberekening en communicatie met derden door ander eenheden gebruik niet wordt verstoord. Welke gerelateerde onderwerpen worden niet in deze implementatierichtlijn beschreven.
WCIA-tabel 25 zie http://nhg.artsennet.nl voor een beschrijving en wijze van implementeren van de WCIA-tabel 25, ook wel HIS-tabel 25 genoemd. Zie implementatie “Doseringscontrole” Zie beschrijving “Van dosering naar doseringscontrole” Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
Achtergrond informatie over elementen in het bestand
Er is bij Z-Index en het GIC steeds vaker vraag naar specifieke eenheden en hoeveelheden van producten (op ZI nr, HPK PRK en GPK niveau) en samenstelling. Sommige van onze eindgebruikers melden via de gebruikersraden van Z-Index, dat het volgens hen met de G-Standaard niet mogelijk is om geneesmiddelen in andere eenheden dan de GPK-basiseenheid voor te schrijven (bv in mg of in stuks), zonder dat de doseringscontrole of de duurberekening mis gaat. Om hierin (en een aantal extra wensen) voorzien, hebben wij gemeend een extra eenhedenbestand in de G-Standaard te moeten introduceren. Dit bestand moet duidelijker inzicht geven in structuur, eenheden en samenstellingen in de G-Standaard. voorbeeld van de huidige complexiteit (zonder gebruik van deze nieuwe bestanden)
Een handelsproduct “HUMALOG INJVLST 100IE/ML” wordt als 1 stuk in het HPK bestand opgenomen. Deze HPK wordt verhandeld in één verpakking van 5 patronen van 3 ml. Om deze informatie boven water te krijgen moet u zaken doen met HPK en ZI-nummer. Maar het handelsproduct is ook zonder deze handelskenmerken (op bestand 4, ZI nr niveau) gespecificeerd als patroon van 3 ml. Dit vindt u dan weer door het PRK en GPK niveau af te lopen. Daar vindt u de HPK grootte algemeen (=3) en de basiseenheid (=ML). Dit betekent dat de GPK per ml is gedefinieerd en de HPK dus 3 GPK eenheden groot is. Via de generieke samenstelling wordt dan weer duidelijk dat de 1 ml GPK, 100 IE INSULINE LISPRO bevat. In bestand 701 echter worden de hoeveelheden werkzame stof per basiseenheid van het generieke product opgegeven en staat dus bij de HPK van HUMALOG INJVLST 100IE/ML dat dit product 100IE per basiseenheid GPK (=ml) bevat. Om er achter te komen dat er in één HPK 300IE INSULINE LISPRO zitten, dient u (alleen omdat de HPK eenheid van de GPK eenheid verschilt) dus te gaan rekenen met de HPK grootte algemeen. Teruggerekend vindt u dus dat er in één handelsproduct 3 x 100IE = 300 IE INSULINE Veel voorkomende problemen bij gebruik van eenheden
Zolang bij een artikel de eenheden eenduidig in gebruik zullen zijn (bv bij een tablet, waar zowel de voorschrijfeenheid als de GPK-basiseenheid en de verpakkingseenheid “stuks” is) zal gebruik van deze bestanden u niet veel meer gemak gaan opleveren. De nieuwe eenheden bestanden zullen u echter wel verder kunnen helpen bij het voor-/aanschrijven van artikelen met een mix van problemen van de volgende - Omrekenen/omzetten van voorschrijfeenheid naar GPK/basiseenheid Voorbeeld van tablet naar stuks maar ook de weinig voorkomende klassieker van theelepeltje naar ML Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
- Omrekenen van eenheid werkzame stof naar GPK-basiseenheid In sommige gevallen is de voorschrijfeenheid van een product het aantal mg of het aantal ‘internationale eenheden’. De voorschrijfeenheid is dan de eenheid van de werkzame stof Voorbeeld: GPK 128651 INSULINE GLARGINE INJVLST 100E/ML heeft als eenheid van de werkzame stof ‘E’ en als GPK-basiseenheid (XPEHHV) ‘ml’. Insuline wordt vaak voorgeschreven als ‘x eenheden zoveel keer per dag’ - Omrekenen van HPK-eenheid naar GPK-basiseenheid (en andersom voor de duurberekening) In sommige gevallen is de voorschrijfeenheid van een product de verpakkingsgrootte van de HPK. Voorbeeld: PRK 00092657 METHOTREXAAT 7,5 INJVLST 50MG/ML WWSP 0,15ML heeft als verpakkingseenheid ‘stuks’ en als GPK-basiseenheid ‘ml’. Een wegwerpspuit met methotrexaat wordt vaak voorgeschreven als ‘1x per week 1 injectie’, waarbij ‘injectie’ staat voor het ‘stuk’ Voorbeeld: 00047716 SALBUTAMOL AEROSOL 100UG/DO 200DO VOLUM heeft als verpakkingseenheid ‘stuks’ en als GPK-basiseenheid ‘do’. Bij het voorschrijven kan als voor te schrijven hoeveelheid ‘1’ worden ingevoerd, waarbij men ‘1 stuk’ bedoelt. Schrijft men ‘200’ voor, dan bedoelt men ‘200 doses’. In de praktijk gaat dit nog wel eens fout en worden er 200 stuks voorgeschreven, omdat niet duidelijk is welke eenheid bij het veld hoort waar men ‘200’ invult - Omrekenen van druppels naar milliliters Het aantal ml per druppel (HPDRML) is standaard ingevuld bij producten die per druppel gedoseerd worden. Als standaardgetal is 20 druppels per ml ingevuld, tenzij uit de productinformatie van de fabrikant blijkt dat dit een ander aantal is. Voorbeeld: 12123536 HALDOL DRUPPELS 2MG/ML (HPK 216267) beschikt over een druppelaar waarbij 20 druppels goed zijn voor 1 ml. De verpakkingseenheid en de GPK-basiseenheid zijn beide ‘ml’. Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
De beschrijving van de bestanden
De samenhang van de bestanden
De vijf hoofdbestanden voor de doseringscontrole zijn de volgende: 1 Bestand BST730T : Eenheden bestand
2 Bestand BST731T : Samenstellingen bestand
3 Bestand BST070T : Onderling verband van aantallen en eenheden HPK-PRK-GPK
Naast deze drie hoofdbestanden worden de volgende thesauri bestanden opgenomen: thesnr. 2: basis-eenheden thesnr. 1850: aanduiding HPK/GPK/PRK
De lay-out van de bestanden
Bestand 730T: Eenheden
De structuur van het bestand BST730T is als volgt vastgelegd: Voorbeeld bij de volgende HPK, PRK en GPK:
Soort code
Omschrijving
INSULINE GEWOON+ISOFAAN INJS 30/70IE/ML PATR 3ML ALENDRONINEZUUR/COLECALCIFEROL TABLET 70MG/2800IE ALENDRONINEZUUR/COLECALCIFEROL TABLET 70MG/2800IE Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
Soort code Code
Hoeveelheid
Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
Bestand 731T: Samenstelling
De structuur van het bestand BST730T is als volgt vastgelegd: TSGNEH Thesaurus verwijzing eenheid generiek naam GNEENH Eenheid hoeveelheid generiek naam Soort code
Hoeveelheid
Eenheid SNK
Hoeveelheid
Eenheid Optellen J/N
Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
Bestand 070T: Onderling verband van aantallen en eenheden HPK-PRK-GPK
De structuur van het bestand BST070T is als volgt vastgelegd: Hoev prk in HPK
Hoev. GPK in PRK Hoev. GPK in HPK
Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
De layout van de benodigde thesauri bestanden zijn:
Bestand 902T: Algemene Thesauri tabel
Met dit bestand kunnen de omschrijvingen van de eenheden getraceerd worden. De structuur van het bestand BS902T is als volgt vastgelegd: Voorbeelden :
Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
Implementatie van de bestanden
4.1 Randvoorwaarden
- Bij het aan- of voorschrijven dient de zorgverlener de mogelijkheid te hebben om uit de diverse eenheden te kiezen zoals die bij dat product in het nieuwe bestand 730/731 voorkomen. - Het is essentieel om bij de hoeveelheid ook de eenheid op het scherm te tonen. Indien dit niet wordt getoond, kan het gebeuren dat een voorschrijver een hoeveelheid voorschrijft die past bij een eenheid die hij in gedachten heeft, maar wat niet de eenheid is waar het systeem mee werkt. Het implementatieprocessen voor het omrekenen van eenheden
Het eenhedenbestand is uiteraard toepasbaar in vele processen. Bij het aanschrijven/voorschrijven zal het bestand veelal gebruikt worden om de opgegeven hoeveelheden/eenheden correct om te rekenen naar de GPK-basiseenheid voor de doseringscontrole en naar de verpakkingseenheid voor de duurberekening. Hiervoor zijn reeds aparte beschrijvingen te vinden op de website van Z-Index.Door introductie van het nieuwe bestanden kunt u hierbij eenvoudiger de volgende deel-processen in uw applicatie ondersteunen: - Het omrekenen/omzetten voorschrijfeenheden naar GPK-basiseenheid (ook van druppels naar milliliter) De methode van omzetting blijft via de eenvoudige klassieke weg lopen mbv bestand BST361T WCIA en
de rubriek HPDRML in bestand BST031T. Met behulp van de rubrieken AAEHNR (registratienummer
van de voorschrijfeenheid; bv 398), AAEHMK (bv T) kunnen niet alleen de omschrijvingen (tablet en tabletten) getraceerd worden, maar ook de omzettingen naar de GPK-basiseenheid. Dit kan met de hierbij in bestand BST361T meegeleverde rubrieken AAHOEV en XPEHHV. Alleen wanneer de omgezette doseereenheid voorschrijver ‘DR’ is én de basiseenheid is niet in druppels maar in ML weergegeven, dient deze eenheid te worden omgezet in milliliters (ML). De omrekenings-factor is te vinden in het veld ‘HPDRML’ is ingevuld. Naast de klassieke methode kan nu ook gebruik worden gemaakt van het nieuwe eenheden bestand 730. Aan de hand van onderstaand voorbeeld kunt u iedere hoeveelheid druppels eenvoudig omzetten Soort code
Omschrijving
Soort code
Hoeveelheid
20,000 DR
Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
- Het aanbieden van mogelijke doseringseenheden bij een gekozen artikel en het omrekenen van de GPK-basiseenheid naar de verpakkingsbasiseenheid Met het onderstaande voorbeeld van Ibuprofen ziet u dat u mbv bestand 730 binnen een hand omdraai op HPK, PRK of GPK niveau kunt voorschrijven in de eenheden ST en MG. De omrekeningsfactoren Soort code
Hoeveelheid
- Het omrekenen van eenheid werkzame stof naar GPK-basiseenheid Onderstaande voorbeelden uit het eenhedenbestand (730) en de samenstelling (731) spreken voor zich voor de implementatie. Een verdere beschrijving hiervan blijft derhalve achterwege. Soort code
Omschrijving
INSULINE GEWOON+ISOFAAN INJS 30/70IE/ML PATR 3ML ALENDRONINEZUUR/COLECALCIFEROL TABLET 70MG/2800IE ALENDRONINEZUUR/COLECALCIFEROL TABLET 70MG/2800IE Soort code
Hoeveelheid
Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
Soort code
Hoeveelheid Eenheid SNK
Hoeveelheid Eenheid Optellen J/N
Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
5 Aanvullende belangrijke informatie
5.1 Aandachtspunten voor specifieke gebruiksadviezen zoals “in beide”, “bij pijn” en “zonodig”
In de WCIAtabel gebruiksadviezen BST362T komen een aantal teksten voor die er voor zorgen dat het niet meer mogelijk is om op basis van de andere doseringselementen een daggebruik en theoretische einddatum uit te rekenen. Het kan echter ook voorkomen, dat juist een gebruiksadvies een verdubbeling van het gebruik zal gaan opleveren. Voorbeelden hiervan zijn de adviezen “bij pijn” en “in beide neusgaten”. Om aan te geven of de berekende einddatum en het daggebruik betrouwbaar zijn en af aangepast moeten worden met een vermenigvuldigingsfactor, is de extra rubriek BBDBER “Berekenbaarheidswaarde” opgenomen in de bestand BST362T. Aan deze rubriek is de volgende betekenis aangegeven: - 2 : Dubbele hoeveelheid berekenen : bv ‘in beide neusgaten’ 5.2 Sterktes mogen worden opgeteld
In sommige gevallen bevat een product twee werkzame stoffen met (uiteraard) ieder een eigen sterkte, maar schrijft de voorschrijver het product voor met de sterkte die de optelsom is van de sterkte van beide stoffen. De hoeveelheid die de arts voorschrijft dient dus in dit geval gespiegeld te worden aan de opgetelde sterkte en dat daarmee moet dan de doseringscontrole uitgevoerd worden. PRK 00065919 INSULINE GEWOON+ISOFAAN INJS 30/70IE/ML PATR 3ML Bevat insuline gewoon 30 IE en insuline isofaan 70 IE. De voorschrijver zal dit echter meestal voorschrijven als insuline 100 IE. Indien de sterktes van de afzonderlijke werkzame stoffen opgeteld mogen worden, is dit in de G-Standaard aangegeven met een Let op: bij enkelvoudige producten staat dit veld ook op Ja, maar bij enkelvoudige producten heeft dit veld geen functie omdat er bij producten met één werkzame stof geen sterkte opgeteld kan worden. 5.3 Omrekening voor mega- , milli- en micro- aanduidingen:
Het komt voor dat de omgezette doseereenheid voorschrijver Milligram luidt, terwijl de basiseenheid gewoon gram is, en vice versa. Dit zelfde geldt voor milliliters en liters, microgrammen en grammen. Daarom kent men een algoritme dat er vanuit gaat dat wanneer de eenheden aan elkaar gelijk zijn, met uitzondering van een begin met ‘M’ of begin met ‘U’, deze eenheden in elkaar mogen worden omgerekend. Dus MG -> G, G -> MG, UG -> G, G -> UG. Het gaat hier om de rekenkundige vertaling van de woorden M(illi) en U(micro). Deze omzetting zal een ieder zelf functioneel moeten inbouwen. Men moet hier wel rekening houden met de eenheden ME (mega-eenheid) en MO (mol). Deze eenheden beginnen wel met een M maar mogen niet Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
5.4 Omrekening gewicht naar vloeistof en andersom (mbv het soortelijk gew.: HPSGEW)
Het kan zijn dat een (bewerkte) eenheid van de voorschrijver hebben die is uitgedrukt in grammen, terwijl de eenheid dosiscontrole is uitgedrukt in (milli)liters. En idem andersom. Gebruik hiervoor vanaf heden het nieuwe eenhedenbestand 730. De klassieke methode, door gebruik te maken van de rubriek ‘HPSGEW’ (soortelijk gewicht), maakt het echter nog steeds mogelijk om (milli/micro)grammen om te rekenen in (milli)liters. Opnieuw geldt dat we met behulp van dit omrekenveld naar de basiseenheid kunnen toe gaan.  Zie verder de beschrijving “van dosering naar duurberekening” op de website van Z-Index. Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2
Versienummer
Overzicht aanpassingen per versienummer
Versie Datum
Waar in richtlijn Soort
Wat is gewijzigd
Evt. opmerkingen
wijziging
1.1.1. 17-11-11 NIEUW
1.1.2 13-09-13 Paragraaf 3.2
De lengten en rubrieken in de bestanden 70, 730 en 731 kwamen niet overeen met uitlevering. nu wel. Implementatierichtlijn Eenheden IR V-1-1-2

Source: http://www.z-index.nl/g-standaard/beschrijvingen/functioneel/wijzigingen/mb/dosering/IR%20Eenheden%20V-1-1-1.pdf