4 | januari 2010 | Nieuwsbrief Infectieziekten | Voor huisartsen in de provincie Utrecht Meldingen Infectieziekten (regio) januari-juni 2009 Infectieziekten voor huisartsen provincie Utrecht Nederland
Uitbraken van infectieziekten in instellingen 26
Q-koorts in de provincie Babette Rump, arts infectieziektebestrijding, Jane van Ommen, sociaal verpleegkundige, GGD Midden-Nederland. Tot 2009 ontvingen de GGD-en in de provincie Utrecht samen jaarlijks 0-6 meldingen van Q-koorts per jaar. In mei 2009 kwam hier verandering in. Binnen een week meldde het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein negen opnames met een acute Q-koorts. Wat gebeurde er in 2009
STEC/ enterohemorragische E.Coli-infectie
landelijke 1:1,7; 62% van de vrouwen ten
arts infectieziektebestrijding gg&gd Utrecht,
gelijk aan Noord-Brabant. De (huis)artsen
Overzicht gemelde infectieziekten provincie Utrecht januari-juni 2009
Bart Vlaminckx, arts-microbioloog in het St. Antonius Ziekenhuis te
snel als het landelijk gemiddelde. De tijd
Ontwerp Werf3.nlDruk Raddraaier bv., Amsterdam
tussen de eerste ziektedag en het stellen
Oplage 1.000Redactieadres Postbus 2423, 3500 GK Utrecht
2 | januari 2010 | Nieuwsbrief Infectieziekten | Voor huisartsen in de provincie Utrecht 3 | januari 2010 | Nieuwsbrief Infectieziekten | Voor huisartsen in de provincie Utrecht Diagnostiek en therapie van Q-koorts Annette Stemerding, AIOS medische microbiologie, St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein
van de diagnose was gemiddeld 18 dagen. Beschikbaarheid
Koorts met een vraagteken?
griepachtige verschijnselen (20%). Deze worden in de
Behandeling
van de snelle diagnostische methode van pcr op Coxiella
Q-koorts is een acute, maar soms ook chronische
regel niet gezien door een arts. Ongeveer 20% van de
zoönose die wereldwijd voorkomt. De eerste beschrijving
geïnfecteerden zoekt medische hulp; zij worden in de
Het antibioticum van eerste keus bij de behandeling van
van deze ziekte dateert uit 1937 en vermeldt een
meeste gevallen behandeld door de huisarts, bij 2-5% is
acute ongecompliceerde Q-koorts is doxycycline 2 d.d.
Wat kunnen de Utrechtse huisartsen
koortsende ziekte bij medewerkers van een abattoir in
100 mg, gedurende 14 dagen. Antibiotische behandeling
verwachten in 2010
Brisbane, Australië. Omdat de diagnose initieel niet
Bij 1-5% van de patiënten (symptomatisch en
verkort de ziekteduur en vermindert de kans op het
Inmiddels is er door de landelijke overheid een aantal
bekend was werd deze nieuwe ziekte aangeduid met Q
asymptomatisch) kan een chronische vorm van Q-koorts
maatregelen genomen die de kans op een (grotere)
ontstaan, met als meest voorkomende verschijningsvorm
epidemische verheffing in het voorjaar van 2010
(kweek negatieve-) endocarditis (60-70%). Acute infectie kinderen
verkleinen, zoals tankmelkonderzoek, ruiming en
De verwekker
Bij kinderen tot acht jaar kan doxycycline niet worden
een mestuitrijverbod. Daarnaast is vaccinatie van
Coxiella burnetii is een obligaat intracellulair levende
Risicogroepen
gegeven en is trimethoprim-sulfamethoxazol het middel
schapen en geiten op melkbedrijven, kinderboerderijen,
bacterie met een ontwikkelingscyclus waarin twee
Patiënten met pre-existente afwijkingen in het vasculaire van voorkeur. Clarithromycine, al dan niet in combinatie
zorgboerderijen en dierentuinen vanaf 2010 verplicht.
verschijningsvormen te onderscheiden zijn, de small-
systeem (zoals hartklepgebreken, aneurysmata en
cell-variant (scv) en de large-cell-variant (lcv).
vaatprothesen), patiënten met gestoorde afweer
Coxiellabacteriën in het milieu terecht is gekomen, zijn
De scv is zeer resistent tegen fysische en chemische
(transplantatie, kanker en chronische nierziekte)
Acute infectie zwangeren
nieuwe gevallen van Q-koorts ondanks deze maatregelen
invloeden en wordt spore genoemd. Deze spore is
en zwangeren hebben een verhoogde kans op het
Zwangeren kan men in de eerste 2 trimesters behandelen
zeker niet uitgesloten. Huisartsen doen er dus verstandig
zeer infectieus en ontwikkelt zich, na opname in de
ontwikkelen van een chronische infectie.
met trimethoprim-sulfamethoxazol (2 d.d. 960 mg).
aan om alert te blijven op Q-koorts.
fagocyt, tot lcv. Deze omvorming gaat gepaard met een
In het laatste trimester wordt een combinatie van
verandering in het lipopolysaccharide van de bacterie en
Prognose
erythromycine en rifampicine aangeraden. Na de
Informatie voor publiek en huisartsen vindt u via de
is serologisch bij de gastheer aantoonbaar en van belang
Meestal geneest Q-koorts spontaan na een à twee weken.
zwangerschap dienen patiënten tot 1 jaar na de
voor differentiatie tussen acute en chronische Q-koorts
De immuniteit is meestal levenslang, al kan herinfectie
bevalling serologisch vervolgd te worden om reactivatie
of het ontstaan van chronische Q-koorts uit te sluiten. Bevalling dient onder begeleiding van een gynaecoloog
Besmetting Diagnostiek
te geschieden. Zeker indien de behandeling relatief
C. burnetii kan een grote verscheidenheid aan dieren
De diagnostiek van acute infectie is gebaseerd op het
kort voor de bevalling is gestart moet men rekening
infecteren. Belangrijkste besmettingsbronnen voor
aantonen van antistoffen tegen C. burnetii fase II
houden met het zeer infectieuze karakter van de
de mens zijn geiten, schapen en runderen. Over het
antigenen (lcv). Een hoge IgM antistoftiter of een
zwangerschapsproducten (placenta, vruchtwater).
algemeen zijn geïnfecteerde dieren zelf niet ziek maar
viervoudige titerstijging van IgG fase II is bewijzend
uit de infectie zich door vroeggeboorte of verminderde
voor een acute infectie. In de vroege fase van de ziekte,
Chronische infectie
fertiliteit. De bacterie wordt door geïnfecteerde
tot ongeveer twee weken na aanvang van symptomen,
De behandeling van een chronische infectie is langdurig,
dieren in grote hoeveelheden uitgescheiden in de
kan een acute infectie ook worden aangetoond met
minimaal 12 maanden, met een combinatie van de twee
geboorteproducten maar ook in de urine, feces en melk.
behulp van de detectie van dna fragmenten van C.
synergistische middelen doxycycline 2 dd 100 mg
Besmetting van de mens kan vervolgens plaatsvinden
burnetii in bloed of sputum door middel van een
en hydroxychloroquine 200 mg 3dd. Tevens dient
via inhalatie van gecontamineerde aerosolen, via direct
polymerasekettingreactie (pcr). Het voordeel van deze
de Q-koortsserologie te worden herhaald en kan de
contact met besmette weefsels of vloeistoffen, of via
test is dat het resultaat snel beschikbaar is en dat de
behandeling worden gestopt als de IgG fase-I-antistoffen <
consumptie van besmette rauwe melk(-producten).
gevoeligheid en de specificiteit van de test zeer hoog
Ziekteverschijnselen
Een hoge IgG titer van antistoffen tegen C. burnetii fase I
Follow-up
De symptomen van Q-koorts zijn zeer variabel en weinig
antigenen (scv) duidt op een chronische infectie. Tevens
Patiënten met risicofactoren (zie boven) voor het
specifiek. Inhalatie kan leiden tot een pneumonie,
kan pcr op perifeer bloed of aangedaan weefsel de
ontwikkelen van een chronische Q-koorts dient men na
ingestie kan een hepatitis tot gevolg hebben. Het
3, 6 en 12 maanden te screenen op het ontwikkelen van
merendeel van de besmettingen verloopt echter
chronische Q-koorts middels serologie (IgG tegen fase I)
asymptomatisch (60%), of met kortdurend milde
Asmus Finzen Neuroleptika: Vier Jahrzehnte Dosierungsempfehlungen in ausgewählten Lehrbüchern Die Deutsche Gesel schaft für soziale Psychiatrie hat Ende 2007 eine Debatte über Gebrauch und Missbrauch von Neuroleptika angestoßen, über „Fluch und Segen“, „Chance oder Desaster“. Angestoßen wurde sie von Volkmar Aderhold, der sie auch weiterhin prägt. Die Debatte, die a
CHPP and Waters Corporation David Heywood – Proteomics Field Marketing (Americas)James Langridge – Director of Proteomics Business Waters Proteomics Waters has been involved in proteomics since early 90’s R&D team constantly innovating and delivering new solutions for Waters is committed to develop novel solutions for proteomics & Waters is exceptionally we