Laboratorinë medicina. 2011, t. 13, Nr. 4(52), p. 179–. Santrauka Di ana Schveigert1 Áva das. Krû ties vë þys yra daþ niau siai diag no zuo ja ma on ko lo gi në mo te - Saulius Bruþas1
rø li ga: pa sau ly je vie na ið de vy niø mo te rø su ser ga ðia li ga ir 130 000 mo -te rø kas met nuo jos mirð ta. Sie kiant su ma þin ti mir tin gu mà nuo krû ties
Irena Nedzelskienë2
vë þio, svar bu anks ti diag no zuo ti na vi kà ir me ta sta zes, nes tai le mia ge -
Genovefa Chvatoviè1
res nius gy dy mo re zul ta tus. Þi nios apie li gos pro gre sa vi mo me cha niz mømo le ku li nius þy me nis, ro dan èius li gos prog no zæ, at ve ria ga li my bes ávar -
Raimundas Meðkauskas3
dy ti nau jus bio þy me nis, tarp jø ir mat rik so me ta lop ro tei na zes (MMP),
Janina Didþiapetrienë1
nes pas ta ro sios ga li bû ti prog no zi niai li gos þy me nys. Dar bo tiks las – nu sta ty ti mat rik so me ta lop ro tei na ziø MMP-1,
MMP-2, MMP-3, MMP-9, MMP-11, MMP-13, memb ra ni nio ti po MMP –MT1-MMP ir jø au di ni niø in hi bi to riø (MMP AI-1, MMP AI-2) ge nø raið -kà krû ties na vi kuo se bei MMP-9 ir MMP-11 ge nø raið kà li go niø krau jy -je. Ty ri mo me dþia ga ir me to dai. Á ty ri mà átrauk tos 88 mo te rys, ser -
gan èios krû ties vë þiu ir gy dy tos Vil niaus uni ver si te to On ko lo gi jos ins ti -tu to Krû ties li gø chi rur gi jos ir on ko lo gi jos sky riu je. Ið na vi ko më gi niø irkrau jo ëmi niø, ið gry ni nus RNR bei pa nau do jus at virkð ti nës transk rip -ta zës po li me ra zës gran di ni nës re ak ci jos me to dà, tir ta pir miau mi në tøMMP ir jø in hi bi to riø raið ka. Ty ri mo re zul ta tai. MMP bei MMPAI-2 raið ka nu sta ty ta vi suo se
tir tuo se krû ties na vi kuo se (n=88), MMPAI-1 – 43 na vi kuo se. At li kusMMP-9 ir MMP-11 ge nø raið kos ty ri mus li go niø krau jy je tei gia maMMP-9 raið ka nu sta ty ta 48 (55,8 %) mo te rims, o tei gia ma MMP-11 –56 (65,1 %). Kon sta tuo tas sta tis tið kai reikð min gas skir tu mas tarp MMP ge nø raið kos ir li gos sta di jos, na vi kø di fe ren cia ci jos laips nio ir li go niø ið -gy ve na mu mo. Ið va dos. Tarp 88 tir tø krû ties na vi kø ávai riø MMP raið ka nu sta ty -
ta vi suo se na vi kuo se. Sta tis tið kai reikð min gas pa si skirs ty mas ras tastarp MMP-1, MMP-3, MMP-13, MT1-MMP ge nø raið kos krû ties na vi -kuo se ir li gos sta di jos, bei tarp MMP-1 ir MMP-13 ge nø raið kos ir na vi ko
di fe ren cia ci jos laips nio. Ser gan èiø jø krû ties vë þiu il ges nis ið gy ve na mu -
mas bu vo sta tis tið kai reikð min gas ne sant MMP-2 raið kos krû ties na vi -
Institute of Oncology, Vilnius University
kuo se. MMP-9 raið ka krau jy je ko re liuo ja su li gos sta di ja ir na vi ko di fe -ren cia ci jos laips niu. 2Lietuvos sveikatos mokslø universitetasReikð mi niai þo dþiai: krû ties vë þys, mat rik so me ta lop ro tei na zës. Lithuanian University of HealthSciences3Valstybinis patologijos centrasNational Center of Pathology
niau siai yra pa grin di në ser gan èiø krû -ties vë þiu mo te rø mir ties prie þas tis,
Adresas susiraðinëti:
Krû ties vë þys yra daþ niau siai diag no -
to dël, sie kiant su ma þin ti mir tin gu mà
zuo ja ma on ko lo gi në mo te rø li ga: pa -
nuo krû ties vë þio, svar bu anks ti diag -
sau ly je vie na ið de vy niø mo te rø su ser -
no zuo ti na vi kà ir me ta sta zes, nes tai
P. Baublio g. 3B, LT-08406 Vilnius
ga ðia li ga ir 130 000 mo te rø kas met
le mia ge res nius gy dy mo re zul ta tus.
nuo jos mirð ta. To li mo sios me ta sta zës
To kie kli ni ki niai pa ra met rai kaip na -
El. paðtas: janina.didziapetriene@vuoi.lt
kau luo se, ke pe ny se, plau èiuo se daþ -
vi ko dy dis, di fe ren cia ci jos laips nis,
LABORATORINË MEDICINA 2011, t. 13, Nr. 4(52)
Di ana Schveigert, Saulius Bruþas, Irena Nedzelskienë, Genovefa Chvatoviè, Raimundas Meðkauskas, Janina Didþiapetrienë
limf maz giø bûk lë, est ro ge nø ir pro ges -
mil te lius, ðie su be ria mi á 1 ml QIAzol
te ro no re cep to riø ly gis, þmo gaus epi -
tir pa lo (Qiagen, Vo kie ti ja). Mi ði nys
der mio au gi mo veiks nio re cep to riaus
su mai ðo mas ir lai ko ma 5 min. kam ba -
HER2/neu (angl. Hu man epi der mallas bu vo nu sta ty ti
rio tem pe ra tû ro je. Ápi la ma 0,2 ml
growth fac tor re cep tor) ge nø raið ka yra
mat rik so me ta lop ro tei na ziø MMP-1,
chlo ro for mo tir pa lo ir in ten sy viai
svar bûs ver ti nant li gos prog no zæ [1, 2].
Þi nios apie li gos pro gre sa vi mo me -
3 min. kam ba rio tem pe ra tû ro je. Cen -
cha niz mø mo le ku li nius þy me nis, ro -
MT1-MMP ir jø au di ni niø in hi bi to riø
dan èius li gos prog no zæ, at ve ria ga li -
4 °C tem pe ra tû rai. Vir ðu ti në fa zë per -
my bes ávar dy ti nau jus bio þy me nis.
pi la ma á nau jà më gin tu vë lá, pri pi la ma
Na vi ko pro gre sa vi mas yra kom plek si -
0,5 ml izop ro pa no lio tir pa lo ir pa lie ka -
nis ir dau gia pa ko pis pro ce sas, ku rio
kiant áver tin ti jos svar bà prog no zi niu
ma 10 min. kam ba rio tem pe ra tû ro je.
me tu vyks ta làs te liø pik ty bë ji mas, jø
Cen tri fu guo ja ma 12000×g 10 min.
mig ra ci ja, an gio ge ne zë, in va zi ja ir na -
esant 4 °C tem pe ra tû rai. Virð nuo së di -
vi ko me ta sta za vi mas. Ðie vi si þings -
nis skys tis nu pi la mas. Nuo së dos pra -
niai yra re gu liuo ja mi dau ge lio bal ty -
me ta lop ro tei na ziø (MMP), nes jos ga li
Á ty ri mà átrauk tos 88 li go nës, ser gan -
5 min. esant 4 °C tem pe ra tû rai. Tir pa -
bû ti prog no zi niai li gos þy me nys.
èios krû ties vë þiu ir gy dy tos Vil niaus
las nu pi la mas. Nuo së dos tir pi na mos
MMP – tai ðei ma nuo cin ko pri klau so -
uni ver si te to On ko lo gi jos ins ti tu to
30–60 ml die til pi ro kar bo na tu (DEPC)
mø pro te o li zi niø fer men tø, ga lin èiø
Krû ties li gø chi rur gi jos ir on ko lo gi jos
ap do ro ta me van de ny je. Ge no mi nës
skai dy ti vi sus uþ làs te li nio uþ pil do
sky riu je. Bu vo gau tas Lie tu vos bio e ti -
(ULU) kom po nen tus [3, 4]. Krû ties au -
kos ko mi te to su ti ki mas at lik ti moks lo
kiant 70 vnt. de ok si ri bo nuk le a ze I (be
di ny je su si da ræ na vi kai su si de da ið ne -
ti ria mà já dar bà (2005 m. va sa rio 14 d.,
ri bo nuk le a ziø). In ku buo ja ma 37 °C
op la zi niø ir ki to kio ti po làs te liø, to kiø
t e m p e r a t û r o j e v a n d e n s v o n i o j e
kaip stro mi nës làs te lës, fib rob las tai,
Krû ties na vi kø au di niø më gi niai
mio fib rob las tai, en do te li nës làs te lës,
bu vo ima mi ið pa to lo gui pa teik tos ope -
chlo ro for mo mi ði nio tir pa lo. Cen tri fu -
pe ri ci tai, mak ro fa gai, neut ro fi lai ir
ra ci nës me dþia gos, ku rià gy dy to jas
lim fo ci tai. Ir vi sos ðios làs te lës – stro -
pa to lo gas bu vo áver ti næs mor fo lo gið kai
tem pe ra tû rai. Vir ðu ti në fa zë per pi la -
mi nës, vë þi nës ir tam pan èios vë þi në -
pa tvir tin da mas ga lu ti næ diag no zæ bei
ma á nau jà më gin tu vë lá ir uþ pi la ma
mis – ga li sek re tuo ti MMP ir au di ni -
nu sta tæs jo je est ro ge nø (ER) ir pro ges -
0,1 ml chlo ro for mo tir pa lo. Cen tri fu -
nius MMP in hi bi to rius (MMPAI) [5].
te ro nø re cep to riø (PR) imu ni næ re ak -
MMPAI – tai MMP ak ty vu mà uþ làs te -
ci jà. Li go niø pa si skirs ty mas pa gal kli -
tem pe ra tû rai. Vir ðu ti në fa zë per pi la -
li në je erd vë je re gu liuo jan tys slo pik -
ni ki nius pa to lo gi nius po þy mius pa -
ma á nau jà më gin tu vë lá ir uþ pi la ma
liai. Pa pras tai nor ma lio mis fi zio lo gi -
10 ml 10 M amo nio ace ta to tir pa lo ir
në mis sà ly go mis MMP raið ka yra ma -
0,1 ml izop ro pa no lio tir pa lo. Pa lie ka -
ge nø raið kos nu sta ty mo me to dai.
ma 30–60 min. esant –20 °C tem pe ra -
RNR gry ni ni mas ið na vi ko au di -nio më gi nio. 30 mg krû ties na vi ko au -
15 min. esant 4 °C tem pe ra tû rai. Virð -
bø re zul ta tai ro do þe la ti na ziø, bû tent
di nio su tri na ma ho mo ge ni za to riu mi
nuo së di nis skys tis nu pi la mas. Nuo së -
(Mikro-dismembrator S, Pran cû zi ja) á
dos pra plau na mos 1 ml ðal tu 70 % eta -
svar bà on ko lo gi niu as pek tu. Ma no ma, kad MMP-2 ir MMP-9 bû
1 len te lë. Krû ties vë þiu ser gan èiø li go niø pa si skirs ty mas pa gal kli ni ki nius pa to -
ver tin ti kaip prog no zi nius krû ties vë -
lo gi nius po þy mius
þio þy me nis, su si ju sius su blo ges ne li -
Ta b le 1. Di s tri bu tion of bre ast can cer pa tients by cli n i cal-pat ho lo g i cal char ac ter -
gos ei ga. Nu sta ty ta sà sa ja tarp di de lës
Sta di ja I sta di ja II stadija III ar IV sta di jos Ið vi so, n
nio ið gy ve na mu mo ser gant krû ties vë -
(%) gru pë je
þiu, taip pat sà sa ja tarp pa di dë ju sios
Po þy mis
MMP-9 raið kos krû ties na vi kuo se ir li -
Limf maz giai
kad di de lis ðiø fer men tø ak ty vu mas
ga li bû ti sie ja mas su bio lo gið kai ag re -
sy ves ne krû ties vë þio for ma. Tei gia -
Na vi ko di fe ren cia ci jos
ma, kad á krau jà ið me ta mi di des ni na -
laips nis
vi ki nia me au di ny je ga mi na mø MMP
kie kiai ir taip ska ti na mas li gos vys ty -
ma sis [6]. Ti riant ki tø MMP raið kà pa -
ro dy ta, kad MMP-13 raið ka mio fib rob -
Est ro ge nø re cep to riai
las tuo se yra su si ju si su mik ro in va zi -
niais krû ties vë þio pro ce sais, ir ma no -
ma, kad ði MMP da ly vau ja pro ce suo -
se, kai duk ta li në kar ci no ma in si
trans for muo ja si á in va zi næ duk ta li næ
Pro ges te ro no re cep to riai
kar ci no mà [5]. B. Zhan gas ir ben dra -
au to riai pa tvir ti no ðiuos ty ri mus bei
su sie jo MMP-13 raið kà su ag re sy ves -
nës for mos krû ties vë þiu [7]. LABORATORINË MEDICINA 2011, t. 13, Nr. 4(52)
Matrikso metaloproteinazës sergant krûties vëþiu
n o l i o t i r p a l u . C e n t r i f u g u o j a m a
2 len te lë. PGR prad me nys bei sà ly gos MMP ge nø raið kai ana li zuo ti
12000×g 5 min. esant 4 °C tem pe ra tû -
Ta b le 2. PCR pri m ers and con di tions for MMP ge ne ex pres sion ana l y sis
rai. Tir pa las nu pi la mas. Nuo së dos tir -pi na mos 25–65
PGR sàlygos
van de ny je. Ið gry nin tos RNR ko ky bë
de na tû - pri si jun - pra tæ si -
ir kon cen tra ci ja nu sta to ma bio a na li -
skaièius
za to riu mi (Agilent Tech nol o gies,
RNR gry ni ni mas ið krau jo ëmi nio.
RNR gry nin ti ið krau jo nau do tas„QIA amp RNA Blo od Mi ni Kit“ (Qia -gen, Vo kie ti ja) rin ki nys. Dar bas bu vo
at lie ka mas pa gal ga min to jø in struk ci -
jas. Vie nas tû ris krau jo pra skie dþia -
mas pen kiais tû riais EL bu fe ri nio tir -
pa lo. Mi ði nys lai ko mas 10–15 min. le -dø vo nio je. Cen tri fu guo ja ma 400×g
10 min. esant 4 °C tem pe ra tû rai. Tir -
pa las nu pi la mas. Nuo së dos tir pi na -
mos dvie juo se tû riuo se EL bu fe ri nio
tir pa lo . Cen tr i fu g uo ja ma 400×g
nuo së di nis skys tis nu pi la mas. Nuo së -
dos tir pi na mos RLT bu fe ri nia me tir -
pa le ir tir pa las per pi la mas á ko lo në læ.
Cen tri fu guo ja ma 2 min. mak si ma liu
grei èiu. Ko lo në lë ið me ta ma. Á ho mo ge -ni za tà ápi la mas vie nas tû ris 70 % eta -
no lio tir pa lo. Gau tas mi ði nys per pi la -
mas á nau jà ko lo në læ. Cen tri fu guo ja -
ma 8000×g 15 sek. Ko lo në lë per ke lia -ma á nau jà më gin tu vë lá, ápi la ma 700 ml
3 len te lë. Krû ties vë þiu ser gan èiø mo te rø MMP ir MMPAI raið ka krû ties na vi kuo se
RW1 bu fe ri nio tir pa lo. Cen tri fu guo ja -
Ta b le 3. MMP and TIMP ex pres sion in bre ast tu mours of bre ast can cer pa tients
ma 8000×g 15 sek. Ko lo në lë per ke lia -ma á nau jà më gin tu vë lá, pri pi la ma
MMP-1 raið ka MMP-2 raiðka
500 ml RPE bu fe ri nio tir pa lo. Cen tri fu -
guo ja ma 20000×g 3 min. Ko lo në lë per -
ke lia ma á nau jà më gin tu vë lá, pri pi la -
ma 50 ml van dens (be ri bo nuk le a ziø). Cen tri fu guo ja ma 8000×g 1 min. Ið gry -
MMP-3 raið ka MMP-9 raiðka
nin tos RNR ko ky bë ir kon cen tra ci ja
nu sta to ma bio a na li za to riu mi (AgilentRNR ko ky bës ir kon cen tra ci jos nu -sta ty mas. RNR ko ky bë ir kon cen tra ci -
MMP-11 raið ka MMP-13 raiðka
ja ið ma tuo ta bio a na li za to riu mi 2100
(Agilent Tech nol o gies, JAV) nau do jant
„Agilent RNA 6000 Nano Kit“ (Agilent,
JAV) rin ki ná pa gal ga min to jø in struk -
MT1-MMP raið ka
ci jas. Vie no je RNR gar de lë je ana li zuo -ja ma 12 RNR më gi niø. Ana li zei nau -
do ja ma 1 ml ti ria mo sios RNR tir pa lo,
ku ris prieð ana li zæ pa kai ti na mas
MMPAI-1 raið ka MMPAI-2 raiðka Ge nø raið kos ana li zë. kDNR sin te -zë ir at virkð ti nës transk rip ta zës po li -
bu vo nau do tas kDNR pir mos gran di -nës sin te zës rin ki nys („Fer men tas“,Lie tu va). Re ak ci ja at lie ka ma nau do -
ma 70 °C tem pe ra tû ro je van dens vo -
50 min. Ge nø raið kos ana li zei nau do ti
jant sta tis ti nës se kos prad me nis.
prad me nys bei tem pe ra tû ros re þi mas
Kiek vie no RNR më gi nio bu vo at lie ka -
4 ml 5x re ak ci jos bu fe ri nio tir pa lo;
ma ir ne igia ma kon tro lë (be at virkð ti -
20 vnt. ri bo nuk le a ziø in hi bi to riaus,
Sta tis ti në ana li zë. Re zul ta tams
nës transk rip ta zës). Pa ruo ðia mas re -
200 vnt. at virkð ti nës transk rip ta zës ir
sta tis tið kai ap do ro ti bu vo nau do ja ma
2 ml 10 mM dNTP mi ði nio. In ku buo ja -
niams po þy miams ver tin ti skai èiuo ja -
12 ml de jo ni zuo to van dens. In ku buo ja -
42 °C tem pe ra tû ro je van dens vo nio je
mi vi dur kiai, stan dar ti niai nuo kry -
LABORATORINË MEDICINA 2011, t. 13, Nr. 4(52)
Di ana Schveigert, Saulius Bruþas, Irena Nedzelskienë, Genovefa Chvatoviè, Raimundas Meðkauskas, Janina Didþiapetrienë
piai, me dia na, mi ni ma li bei mak si ma li
4 len te lë. Krû ties vë þiu ser gan èiø mo te rø MMP ir MMPAI raið ka krû ties na vi kuo -
reikð mës; ko ky bi niams – reikð miø
se at si þvel giant á li gos sta di jà
daþ niai ir pro cen tai. Ið gy ve na mu mo ir
Ta b le 4. MMP and TIMP ex pres sion in bre ast tu mours of bre ast can cer pa tients ac cor d ing to di s e a se sta ge
re ci dy vo truk më ana li zuo ta Kaplan- Meier me to du, skir tu mas tarp krei viø
Li gos sta di ja Ið viso, n (%) grupëje III–IV
c tes tas. Re zul ta tai lai ky ti sta tis tið -
MMP-1 raið ka
kai reikð min gais, jei gu p reikð më bu vo
MMP-2 raið ka MMP-3 raið ka
Ty ri me da ly va vo 88 mo te rys, ku rioms
bu vo diag no zuo tas krû ties vë þys. Vi -
du ti nis li go niø am þius 58 me tai (jau -
MMP-9 raið ka
niau sia – 32 m., vy riau sia – 83 m.). Pa -
gal krû ties vë þio sta di jas ti ria mo sios
pa si skirs to taip: pir mà gru pæ (n=20)
MMP-11 raið ka
su da ro li go nës, ku rioms diag no zuo tas
pir mos sta di jos krû ties vë þys, an trà
gru pæ (n=57) – mo te rys, ku rioms diag -no zuo tas ant ros sta di jos krû ties vë þys,
MMP-13 raið ka
diag no zuo tos vëlyvøjø, t. y. tre èios ir
ket vir tos, sta di jø krû ties vë þys. MT1-MMP raið ka
Di des nei da liai li go niø me ta sta ziø
< 0,05
sri ti niuo se limf maz giuo se ne nu sta ty -
ta (50,6 %) ar ba tos pa èios pu sës sri ti -
MMPAI-1 raið ka
nia me limf maz gy je ras ta ne di des në
kaip 3 cm me ta sta zë (41,2 %). Dau gu -
ma na vi kø bu vo vi du ti nið kos di fe ren -cia ci jos (G2) (54,1 %). Re ak ci jos ne nu -
5 len te lë. Krû ties vë þiu ser gan èiø mo te rø MMP raið kos pri klau so my bë nuo na vi -
sta ty ta (0 ba lø) bei sil pna ER ir PR re -
kø di fe ren cia ci jos laips nio
cep to riø imu ni në re ak ci ja (1–4 ba lai)
Ta b le 5. MMP ex pres sion de pen d en ce on tu mour dif fe r en ti a tion in bre ast can cer
kon sta tuo ta di des nia me tir tø jø na vi -
pa tients
kø skai èiu je, pa ly gin ti su skai èiu mi
Di fe ren cia ci jos laips nis
na vi kø, ku riuo se nu sta ty ta vi du ti në
Ið viso, n
ar ba stip ri re ak ci ja (5–12 ba lø) (1 len -
(%) gru pë je MMP-1 raið ka
Sie kiant nu sta ty ti sà sa jà tarp kli -
ni ki niø pa to lo gi niø li gos cha rak te ris -
ti kø ir MMP, kaip ga li mø prog no zi niø
MMP-2 raið ka MMP-3 raið ka
niø krau jy je. Duo me nys, gau ti ti riantMMP ir MMPAI raið kà krû ties na vi -
MMP-9 raið ka
kuo se, pa tei kia mi 3 len te lë je.
Ið 3 len te lë je pa teik tø duo me nø
ma ty ti, kad MMP ge nø raið ka nu sta -
MMP-11 raið ka
ty ta vi suo se tir tuo se krû ties na vi -
kuo se ir tik vie na me na vi ke ið 88-iø
ne iden ti fi kuo ta MMP-11 raið kos. MMP-13 raið ka
ka – 43 tir tuo siuo se na vi kuo se. Su -
MT1-MMP raið ka
skirs èius mo te ris pa gal li gos sta di jas
ir pa ly gi nus ras tus vi sø MMP ge nø
raið kos po ky èius, sta tis tið kai reikð -min gas pa si skirs ty mas iden ti fi kuo -t a s k e
t a r p M M P - 1 ( p = 0 , 0 0 8 ) b e i
p o k y è i u s p a g a l n a v i k o d i f e r e n -
ciaci jos laips ná, sta tis tið kai reikð -
n a v i k o d i f e r e n c i a c i j o s l a i p s n i o
LABORATORINË MEDICINA 2011, t. 13, Nr. 4(52)
Matrikso metaloproteinazës sergant krûties vëþiu
liai. Ðios li gos kon tro lei tam pa pri ei -na mi ne tik in stru men ti niai ir his to lo -
gi niai me to dai, bet ir di de lë po ten cia -
liø mo le ku li niø þy me nø ávai ro vë. Tarp to kiø þy me nø yra MMP. Tiek pik ty bi -
nis, tiek ne pik ty bi nis pro ce sas re mo -de liuo ja tarp làs te li ná jun gia mà já au di -
ná, o ðia me pro ce se MMP at lie ka vie nà
pik ty bi niø na vi kø, tarp jø ir krû ties
vë þiui. To dël ðio dar bo tiks las bu vo nu -
sta ty ti mat rik so me ta lop ro tei na ziø –
MMP-1, MMP-2, MMP-3, MMP-9,MMP-11, MMP-13, memb ra ni nio ti po
MT1-MMP ir jø au di ni niø in hi bi to riøMMPAI-1, MMPAI-2 ge nø raið kà krû -ties na
(MMP-9, MMP-11) raið kà krau jy je.
Vi sø pir ma bu vo sie kia ma ið tir ti
Stebëjimo trukmë mënesiais
sà sa jà tarp MMP raið kos ir li go nës kli -ni ki niø mor fo lo gi niø cha rak te ris ti kø.
Pav. MMP-2 raið ka ir krû ties vë þiu ser gan èiø li go niø ið gy ve na mu mas
Ana li zuo jant sà sa jas tarp tir tø MMP
Fig. MMP-2 ex pres sion and bre ast can cer pa tients’ sur vi val
raið kos ir na vi ko cha rak te ris ti kø, kon -sta tuo tas sta tis tið kai reikð min gas
Áver ti nus krû ties vë þiu ser gan èiø
Áver ti nus li go niø ið gy ve na mu mo
li go niø ið gy ve na mu mo ir MMP ge nø
raið kos pri klau so my bæ nu sta ty ta, kad
k r a u j y j e , p r e l i m i n a r i a i
ðiø fer men tø raið kà pa gal li gos sta di -
jas, o MMP-1 ir MMP-13 – ir pa gal na -
krû ties na vi kuo se në ra, gy ve no il giau
k r a u j y j e M M P - 9 ( p = 0 , 0 0 1 ) b e i
vi ko di fe ren cia ci jos laips ná. Pa þy më ti -
MMP-11 (p<0,05) raið kos ne bu vo, gy -
na, kad pas ta rai siais me tais ty rë jø dë -
ve no il giau, pa ly gin ti su to mis, ku -
me sá pa trau kia MMP-13 raið kos ty ri -
rioms ðiø fer men tø raið ka bu vo tei gia -
mai. MMP-13 raið kos pa di dë ji mas sie -
jy je ana li zë. Tei gia ma MMP-9 raið ka
ma. Ty ri mai tu ri bû ti tæ sia mi.
ja mas su krû ties vë þio làs te liø mik ro -
nu sta ty ta 48 (55,8 %) li go nëms, o tei -
me tas ta zë mis kau luo se. At li kus ty ri -
mus su in va zi ne þmo gaus krû ties vë -
ti ria mø jø MMP sta tis ti næ ana li zæ pri -
þio làs te liø li ni ja MDA-MB-231 nu sta -
klau so mai nuo li gos sta di jos, na vi ko
ty ta, kad ðios làs te lës, kau luo se pri si -
di fe ren cia ci jos laips nio ir re cep to riø
Jau ke tu ris de ðimt me èius trun kan tys
jun gu sios prie I ti po ko la ge no, ska ti na
re ak ci jos, sta tis tið kai reikð min ga ko -
ir ási bë gë jan tys mo le ku li niai vë þi niai
MMP-13 raið kà ir to les næ os te o li zæ,
ty ri mai lei do su kaup ti duo me nø, pa -
t. y. kau li nio au di nio ar dy mà, ir taip
krau jy je ir li gos sta di jos (p=0,041) bei
grin dþian èiø min tá, kad kiek vie na on -
ga li bû ti ska ti na mas me ta sta za vi mas
n a v i k ø d i f e r e n c i a c i j o s l a i p s n i o
ko lo gi në li ga, nu lem ta di na mi niø ge -
[8, 9]. Mû sø nu sta ty ta MMP-13 raið -
no mo po ky èiø, pa si reið kia in di vi du a -
kos ir li gos sta di jos sà sa ja, ma tyt, ga -lë tø bû ti in ter pre tuo ja ma kaip pa di dë -ju si ri zi ka grei èiau vys ty tis krû ties vë -
6 len te lë. MMP raið kos krû ties vë þiu ser gan èiø mo te rø krau jy je pri klau so my bë nuo li gos sta di jos ir na vi kø di fe ren cia ci jos laips nio
Ta b le 6. MMP ex pres sion de pen d en ce on di s e a se sta ge and tu mour dif fe r en ti a -
imu ni në re ak ci ja na vi kuo se tu ri svar -
tion in bre ast can cer pa tients’ blo od
bià reikð mæ pa ren kant tin ka mà me di -
Li gos sta di ja Ið viso, n
ka men ti ná gy dy mà, vi soms tir toms li -
(%) grupëje
go nëms nu sta ty ta ði re ak ci ja. Yra þi -
III–IV
no ma, kad ER raið ka ga li bû ti su si ju si
MMP-9 raið ka
su sig na li niais ke liais, ku rie ska ti na
làs te liø pro li fe ra ci jà ir vei kia ULU
MMP-11 raið ka
MMP, raið kà, o MMP raið kos po ky èiai
sa vo ruoþ tu tu ri áta kos krû ties vë þiui
pro gre suo ti. Pa nau do jus est ro ge nø ir
Na vi ko di fe ren cia ci jos laips nis
pro ges te ro nø re cep to riams tei gia mà
krû ties vë þio làs te liø li ni jà MCF-7 nu -sta ty ta, kad pa di dë jæs est ra dio lio (E2)
MMP-9 raið ka
vu mà [8]. Mû sø ty ri mo duo me ni mis,
MMP-11 raið ka
sta tis tið kai reikð min go skir tu mo tarp
ER bei PR ak ty vu mo ir tir tø MMP ge -
LABORATORINË MEDICINA 2011, t. 13, Nr. 4(52)
Di ana Schveigert, Saulius Bruþas, Irena Nedzelskienë, Genovefa Chvatoviè, Raimundas Meðkauskas, Janina Didþiapetrienë
Li te ra tû ro je yra duo me nø, kad kai
áver tin ti MMP raið kos svar bai prog no -
zuo jant krû ties vë þio ei gà, vis dar ne -
þiu ser gan èiø mo te rø krau jy je yra su -
aið ku, ku rios ið MMP la biau siai ro do
1. Ið 88 tir tø krû ties na vi kø ávai riø
si ju si su limf maz giø pa þei di mu, li gos
li gos pro gre sa vi mà, o ku rios tu ri
sta di ja bei trum pes niu ið gy ve na mu -
reikð mæ li gos kli ni ki nei ei gai. Dar ne -
vi kuo se. Sta tis tið kai reikð min gas
mu [2, 5, 10]. Á þe la ti na ziø raið kà at -
at lik ta dau gia cen triø ty ri mø, ku rie
krei pia dë me sá dau ge lis ty rë jø dar ir
áro dy tø sà sa jà tarp vie nos ar ki tos
dël to, kad ðie fer men tai skai do IV ti po
ko la ge nà, ku ris yra pa grin di nis pa ma -
ties vë þio li go niø ið gy ve na mu mo. Pa -
na vi kuo se ir li gos sta di jos bei tarp
ti nës memb ra nos, at ski rian èios epi te -
þy më ti na, kad pas ta rø jø dar bø vis
li nes làs te les nuo stro mos, kom po nen -
na vi ko di fe ren cia ci jos laips nio.
tas. Kai ku rie ULU kom po nen tai, ypaè
MMP-9 raið ka yra su si ju si su krû ties
2. Mo te rø, ser gan èiø krû ties vë þiu, il -
in ters ti ci nis ko la ge nas, yra at spa rûs
vë þio prog no ze [9]. Mû sø ty ri mo duo -
pro te o li zei, ir ðá ko la ge nà skai do tik
MMP. Mû sø ty ri mo duo me ni mis, nu -
raið kos krû ties na vi kuo se ne bu vo, ið -
MMP-2 raið kos krû ties na vi kuo se.
sta ty ta sà sa ja tarp MMP ge nø raið kos
gy ve na mu mas sta tis tið kai reikð min -
3. MMP-9 raið ka krau jy je ko re liuo ja
ir li gos sta di jos (MMP-9) bei mo te rø ið -
gai sky rë si nuo tø li go niø, ku rioms ðio
su li gos sta di ja ir na vi ko di fe ren -
fer men to raið ka buvo. Gau ti re zul ta -
Tai gi ðie fer men tai ga li bû ti nau do ja -
tai ska ti na tæs ti ty ri mus sie kiant nu -
mi kaip mo le ku li niai þy me nys ver ti -
sta ty ti ir ki tø MMP svar bà krû ties vë -
MATRIX METALLOPROTEINASES IN BREAST CANCER
tient’ blood showed pos i tive ex pres sion ofMMP-9 in 48 pa tients (55.8 %), while pos -
Di ana Schveigert, Saulius Bruþas, Irena Nedzelskienë, Genovefa Chvatoviè,
i tive MMP-11 ex pres sion in 56 pa tients(65.1 %). Sig nif i cant dif fer ences be tween
Raimundas Meðkauskas, Janina Didþiapetrienë
MMP gene ex pres sion and dis ease stage,tu mor dif fer en ti a tion grade and pa tients
Back ground. Breast can cer is the most Con clu sions. Var i ous MMP ex pres -
nine women will suf fer from this dis ease
in hib i tors (TIMP-1, TIMP-2) in breast tu -
sion was found in all 88 breast tu mors.
Sta tis ti cally sig nif i cant dis tri bu tions
rates from breast can cer it is im por tant
Ma te rial and meth ods. The study
to de tect early the tu mor and metastases,
com prised 88 women with a histologically
be cause it leads to better treat ment re -
con firmed breast can cer and treated in De -
sults. Grow ing knowl edge in the dis ease
part ment of Breast sur gery and on col ogy at
gene ex pres sion and tu mor dif fer en ti a -
pro gres sion mech a nisms and mo lec u lar
In sti tute of On col ogy, Vilnius Uni ver sity.
biomarkers, in di cat ing the dis ease prog -
Af ter RNA pu ri fi ca tion, MMP and TIMP
pres sion in tu mor have sta tis ti cally sig -
no sis, opens the op por tu ni ties to iden tify
gene ex pres sion were an a lyzed us ing re -
nif i cant lon ger sur vival. MMP-9 ex pres -
verse tran scrip tase poly mer ase chain re ac -
tion (RT PCR) from tu mor and blood sam -
stage and tu mor dif fer en ti a tion grade. Aim of the study – to de Re sults. MMP and TIMP-2 gene ex Keywords: breast can cer, ma
pres sion was de tected in all breast tu mors
LITERATÛRA
1. Jezierska A, Motyl T. Ma trix Metallo -
8. Nilsson UW, Garvin S, Dabrosin C.
can cer pro gres sion: A mini-re view.
lated by estradiol and tamoxifen in cul -
Med Sci Monit 2009; 15(2): RA32–40.
in hib i tors in mononuclear in flam ma -
with me tas ta sis-re lapse. Brit ish Jour -
Kappelhoff R, Roskelley C, Over all C.
can cer cell lines: New find ings and re -
Jovic V, Inic M, Jurisic V. Ac tiv ity of
breast can cer cell and osteoblast co-cul -
can cer pa tients. Pa thol ogy – Re search
side of MMPs: Pro tec tive roles in tu mor
me tas ta sis. The Jour nal of Bi o log i cal
pro gres sion. Can cer Me tas ta sis Re -
7. Zhang B, Cao X, Liu Y, Cao W, Zhang F,
Chem is try 2011; 286(39): 34271–85.
Ding XD, et al. Prog nos tic sig nif i cance
trix metalloproteinase re search. Mo lec -
u l a r A s p e c t s o f M e d i c i n e 2 0 0 8 ;
with poor prog no ses of in va sive breast
sue ex pres sion in breast can cer. Int J
LABORATORINË MEDICINA 2011, t. 13, Nr. 4(52)
Pediatr Allergy Immunol 2010: 21: 954–961Filaggrin gene variants and atopic diseases inearly childhood assessed longitudinally frombirthBønnelykke K, Pipper CB, Tavendale R, Palmer CNA, Bisgaard H. Filaggrin gene variants and atopic diseases in early childhood assessedPipper1, Roger Tavendale2, Colin N. A. Pediatr Allergy Immunol 2010: 21: 954–961. 1Copenhagen Studies on Asthma in Child
BLOOD DONOR GUIDELINES If you have any questions, please ask a member of our staff General Donor Requirements • All donors must provide a personal photo identification • Medications: Not currently taking antibiotics or other medication for an active infection • Eating: Eat within four hours before donating Permanent Travel Disqualifications • FROM 1980 THROUGH